Zilveren blad ter herdenking van het overlijden van Hamengkoeboewoeno VIII, sultan van Djokjakarta, 1942

Een langwerpig zilveren blad met bewerkte opstaande rand, gegraveerd met een tekst die betrekking heeft op de herdenking van de sterfdag van Sultan Hamengkoeboewono VIII van Djokjakarta in 1942. Gezien het voorkomen van de Nederlandse koninklijke kroon op het blad is het aannemelijk dat dit is geschonken aan een Nederlandse koloniale dignataris die bij deze plechtigheid aanwezig was. Zilver, gehalte 800/1000, afmeting 256 x 325 mm, gewicht 566 gram. (Verkocht)

Nadere omschrijving: Gegraveerd met linksboven het symbool van de Sultan van Djokjakarta en rechtsonder de Nederlandse koningskroon. De kalligrafisch gegraveerde Javaanse tekst luidt (per regel): Javaanse tekst 1. H/B P/M HB/PM [Hamengku Buwana Peringatan Meninggal] 2. Arwah dalem 3. Ngarsa dalem sampéyan dalem ingkang sinuhun kangjeng sultan 4. Hamengkubuwana kaping 8 Ngayugyakarta Hadiningrat. 5. dinten Jumuwah Wagé kaping 5 wulan Rejep 1873 kaleres sugengan dalem sèwu dinten. Vertaling: 1. H/B P/M [Overlijdensherinnering aan Hamengkoe Boewono] 2. Sterfdag van Zijne Hoogheid 3. Zijne Excellentie de Sultan 4. Hamengkoeboewono VIII Jogjakarta 5. Vrijdag Wagé, Redjep 5, 1873, ter gelegenheid van de slametan bij de duizendste sterfdag van Zijne Hoogheid.

Hamengkubuwana (Hamengkoe Boewono VIII) was sultan van Yogya. Hij regeerde van 1921 tot zijn dood in 1939. De inscriptie vermeldt de herdenking van de duizendste dag van zijn overlijden. Stilstaan bij sterfdagen is onderdeel van de Javaanse cultuur, in kleine kring om een bepaalde tijd (bv. na een maand of na honderd dagen). De duizendste sterfdag is van groter belang. ‘Arwah’ in regel 2 is vertaald met ‘sterfdag’. Letterlijk betekent het ‘ziel’. In regel 4 staat ‘Ngayugyakarta’, met een u in plaats van een o: een alternatieve spellingwijze van Yogyakarta. De datering in regel 5 is volgens de Javaanse jaarcode. Het Javaanse jaar 1873 valt ongeveer samen met ons jaar 1942.  Het Javaanse woord ‘sugengan’ is weergegeven met ‘slametan’. Een slametan (In het Nederlands: ‘heilmaaltijd’) is een een speciale maaltijd om iets te vieren of te gedenken. ‘Sugengan’ is Hoog-Javaans; ‘slametan’ is gewoon Javaans.

(Met dank aan Prof Dr. W. van der Molen, hoogleraar filologie en Oud-Javaans, voor deze vertaling en toelichting)